هود شیمیایی که به آن فیوم هود (Fume Hood) نیز میگویند یکی از تجهیزات آزمایشگاهی حیاتی برای فراهم کردن ایمنی محیط آزمایشگاه و سلامت کارکنان میباشد. با توجه به فنهای تعبیه شده در هود شیمیایی (فیوم هود)، بخارهای شیمیایی به خارج از آزمایشگاه هدایت میگردد و یا از طریق فیلتر کربن، بخارات شیمیایی و مولکولهای گاز جذب میشوند. فیوم هودها با خارج کردن یا تصفیه دودهای آلوده، یکی از ضروریات هر آزمایشگاه شیمی برای بالا بردن سطح ایمنی محیط آزمایشگاه محسوب میشود. استفاده صحیح از هود شیمیایی، نقش بسیار مهمی در حفظ ایمنی و سلامت افراد حاضر در آزمایشگاه و همچنین حصول نتایج دقیق در آزمایشات دارد.
کاربرد هود شیمیایی یا فیوم هود چیست؟
- محافظت در برابر بخارات، گازها و ذرات مضر: فیوم هود با ایجاد جریان هوا، بخارات، گازها و ذرات معلق حاصل از آزمایشات شیمیایی را به داخل خود کشیده و از طریق سیستم دودکش یا فیلتر کربن به بیرون از آزمایشگاه هدایت میکند. این امر از تنفس این مواد خطرناک توسط افراد حاضر در آزمایشگاه جلوگیری کرده و از مسمومیت، مشکلات تنفسی و سایر بیماریها پیشگیری مینماید.
- کنترل بوهای نامطبوع: برخی از مواد شیمیایی بوی نامطبوعی دارند که میتواند آزاردهنده باشد. هود شیمیایی با تخلیه این بوها به بیرون، از انتشار آنها در فضای آزمایشگاه جلوگیری میکند.
- محافظت از محصول: در برخی موارد، وجود بخارات یا ذرات معلق در هوا میتواند به محصول آزمایشگاهی آسیب برساند. هود شیمیایی با پاکسازی هوا از این آلایندهها، از محصول در برابر فاسد شدن و تجزیه شدن محافظت میکند.
- محافظت در برابر آتشسوزی و انفجار: برخی از مواد شیمیایی قابل اشتعال یا انفجاری هستند. هود شیمیایی با تهویه مناسب، میتواند خطر آتشسوزی و انفجار را در هنگام کار با این مواد کاهش دهد.
- کنترل دما و رطوبت: برخی از هودهای شیمیایی مجهز به سیستم کنترل دما و رطوبت هستند که میتوان از آنها برای حفظ شرایط ایدهآل برای آزمایشات خاص استفاده کرد.
نحوه عملکرد فیوم هود
هود شیمیایی یا فیوم هود با استفاده از یک فرآیند ساده اما مؤثر، به محافظت از افراد و محیط آزمایشگاه در برابر بخارات، گازها و ذرات مضر حاصل از آزمایشات شیمیایی کمک میکند.
مراحل عملکرد هود شیمیایی به شرح زیر است:
- ایجاد جریان هوا: یک فن قدرتمند در بالای هود قرار دارد که هوا را به داخل محفظه هود میکشد. این جریان هوا با سرعت مشخصی از جلوی هود، که به آن سپر جلویی یا شیشه محافظ نیز گفته میشود، عبور میکند.
- مکش بخارات و ذرات: هنگامی که شما با مواد شیمیایی در داخل هود کار میکنید، بخارات، گازها و ذرات معلق حاصل از آزمایش توسط جریان هوای ایجاد شده توسط فن به داخل هود کشیده میشوند.
- هدایت آلایندهها به بیرون: هوای آلوده به همراه آلایندهها از طریق مجرای هود به سمت سیستم دودکش یا فیلتر هدایت میشود.
- تصفیه هوا (در صورت نیاز): در برخی از هودهای شیمیایی، از فیلترهای مخصوص برای تصفیه هوای آلوده قبل از خروج آن از ساختمان استفاده میشود. این امر برای مواردی که آلایندهها بسیار خطرناک یا سمی هستند، ضروری است.
- تخلیه هوای پاک: در نهایت، هوای پاک شده از طریق دودکش یا مجرای خروجی به خارج از ساختمان هدایت میشود.
عوامل موثر بر کارایی هود شیمیایی
- سرعت جریان هوا: هر چه سرعت جریان هوا بیشتر باشد، مکش بخارات و ذرات معلق به داخل هود نیز کارآمدتر خواهد بود.
- ابعاد هود: هود باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا تمام بخارات و ذرات معلق را در خود جای دهد.
- موقعیت مواد شیمیایی: مواد شیمیایی باید در داخل هود و در مرکز سپر جلویی قرار داده شوند تا به طور کامل توسط جریان هوا به داخل هود کشیده شوند.
- فعالیتهای داخل هود: از ایجاد هرگونه مانع در مسیر جریان هوا، مانند حرکت دادن بیش از حد دست یا قرار دادن تجهیزات حجیم در داخل هود، خودداری کنید.
نکات مهم هنگام استفاده از هود شیمیایی
- قبل از شروع کار با مواد شیمیایی، از عملکرد صحیح فیوم هود اطمینان حاصل کنید.
- درب هود را تا حد امکان پایین نگه دارید تا جریان هوا به طور موثر عمل کند.
- از تجهیزات حفاظت فردی مناسب مانند دستکش، عینک و ماسک استفاده کنید.
- توصیه می شود کار خود را در قسمت انتهایی هود انجام دهید.
- اگر داخل هود نمونه ها یا وسایل اضافی وجود دارد آنها را خارج کنیم تا فضای کافی در اختیار داشته باشیم.
- بهتر است هودهای مجهز به اشعه ماوراء بنفش، هفته ای یک بار با الکل تمیز شوند.
- لازم است پس از پایان کار، ده تا پانزده دقیقه صبر کرده و بعد هود را خاموش کنیم.