گاز طبیعی خام یا گاز پالایش نشده، مخلوطی غنی از هیدروکربنها به سرکردگی متان است که به عنوان یکی از پاکترین سوختهای فسیلی شناخته میشود. این منبع ارزشمند انرژی در اعماق زمین، اغلب همراه با نفت و زغالسنگ یافت میشود. پس از استخراج از چاهها، گاز طبیعی خام طی فرآیندی پیچیده پالایش شده و ناخالصیهای آن جدا میشود تا برای مصارف گوناگون آماده گردد. از جمله مهمترین کاربردهای گاز طبیعی خام میتوان به تولید برق در نیروگاهها، تأمین گرمایش منازل و صنایع، بهعنوان سوخت خودروها و همچنین بهعنوان ماده اولیه در تولید مواد شیمیایی اشاره کرد. به دلیل فراوانی، دسترسی آسان و احتراق نسبتاً تمیز، گاز طبیعی خام به یکی از ستونهای اصلی تأمین انرژی در جهان تبدیل شده و نقش محوری در توسعه صنعتی و بهبود کیفیت زندگی ایفا میکند.
گاز طبیعی خام و یا گاز پالایش نشده چیست؟
گاز پالایش نشده، همانند گنجینهای پنهان در اعماق زمین، مخلوط پیچیدهای از هیدروکربنها است که به طور مستقیم از چاههای نفت یا گاز استخراج میشود. این مخلوط حاوی ترکیبات گوناگونی مانند متان (اصلیترین جزء گاز طبیعی خام)، اتان، پروپان و بوتان (که به ترتیب زنجیره کربنی بلندتری دارند) و همچنین ناخالصیهایی مانند نیتروژن، هیدروژن سولفوره (گازی سمی و خورنده) و کربن دیاکسید است. این گاز طبیعی خام خام، به دلیل وجود همین ناخالصیها و ترکیبات مختلف، برای استفاده مستقیم مناسب نبوده و نیازمند فرآیند پالایش است. در واقع، پالایش گاز، فرآیندی است که طی آن، ناخالصیها حذف شده و ترکیبات مختلف از یکدیگر جدا میشوند تا گاز طبیعی خام به محصولاتی با ارزش افزوده بالا مانند گاز طبیعی خام مایع (LNG)، اتان برای صنایع پتروشیمی و پروپان و بوتان برای مصارف خانگی و صنعتی تبدیل شود.
ترکیبات اصلی گاز پالایش نشده
گاز طبیعی خام، مخلوطی پیچیده از ترکیبات مختلف است که عمدهترین آنها هیدروکربنهای سبک هستند. این هیدروکربنها که از اتمهای کربن و هیدروژن تشکیل شدهاند، در واقع ستون فقرات گاز طبیعی را تشکیل میدهند. بر اساس اندازه مولکولی، هیدروکربنهای موجود در گاز طبیعی به ترتیب عبارتند از متان، اتان، پروپان و بوتان. هر یک از این ترکیبات، ویژگیها و کاربردهای خاص خود را داشته و نقش مهمی در صنایع مختلف ایفا میکند.
- متان (CH₄): سادهترین و فراوانترین هیدروکربن موجود در گاز طبیعی است. متان، گازی بیرنگ، بیبو و بسیار قابل اشتعال است که به عنوان سوخت اصلی در بسیاری از صنایع، نیروگاهها و منازل مورد استفاده قرار میگیرد. علاوه بر کاربرد آن به عنوان سوخت، متان همچنین به عنوان ماده اولیه در تولید ترکیبات شیمیایی دیگر نیز استفاده میشود.
- اتان (C₂H₆): پس از متان، اتان دومین جزء فراوان گاز طبیعی است. اتان به عنوان خوراک اصلی در صنعت پتروشیمی برای تولید اتیلن استفاده میشود. اتیلن یک ماده شیمیایی بسیار مهم است که در تولید طیف وسیعی از محصولات پلیمری مانند پلیاتیلن، پلیوینیل کلراید (PVC) و پلیاستیرن کاربرد دارد. این پلیمرها به نوبه خود در تولید انواع مختلف پلاستیکها، الیاف مصنوعی و محصولات بستهبندی استفاده میشوند.
- پروپان (C₃H₈) و بوتان (C₄H₁₀): این دو هیدروکربن به دلیل دمای جوش پایینتر، به راحتی مایع شده و به صورت گاز مایع پترولیومی (LPG) شناخته میشوند. LPG به دلیل حمل و نقل آسان و قابلیت ذخیرهسازی در سیلندرها، به عنوان سوخت در خودروها، وسایل گرمایشی خانگی و همچنین در برخی صنایع استفاده میشود. علاوه بر این، پروپان و بوتان به عنوان خوراک در تولید برخی از محصولات پتروشیمی نیز کاربرد دارند.
اهمیت پالایش گاز طبیعی خام

اهمیت پالایش گاز طبیعی خام
پالایش گاز، فرایندی پیچیده و حیاتی است که طی آن، گاز طبیعی خام خام و پالایش نشده که مستقیماً از چاههای نفت یا گاز استخراج میشود، به محصولاتی با ارزش افزوده بالا و آماده برای مصرف تبدیل میگردد. این فرایند، در واقع، مرحله تصفیه و پالایش گازی است که حاوی ترکیبات مختلف و ناخالصیهایی است که برای استفاده مستقیم مناسب نیستند. اهمیت پالایش گاز در این است که با حذف ناخالصیها و جداسازی ترکیبات مختلف، گاز طبیعی خام را به سوختی پاک و کارآمد تبدیل میکند که میتواند در صنایع، نیروگاهها، مصارف خانگی و حمل و نقل مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، پالایش گاز، امکان تولید محصولات جانبی ارزشمندی مانند اتان، پروپان و بوتان را فراهم میکند که در صنایع پتروشیمی و تولید مواد شیمیایی کاربرد وسیعی دارند. به طور خلاصه، پالایش گاز، گامی اساسی در تبدیل یک منبع طبیعی خام به یک منبع انرژی پاک و پایدار است که نقش مهمی در اقتصاد و زندگی روزمره ما ایفا میکند.
حذف ناخالصیها یا پاکسازی گازی
یکی از مهمترین اهداف پالایش گاز، حذف ناخالصیهایی است که در گاز طبیعی خام وجود دارند. این ناخالصیها نه تنها ارزش حرارتی گاز را کاهش میدهند، بلکه میتوانند به تجهیزات و محیط زیست نیز آسیب برسانند. از جمله مهمترین این ناخالصیها میتوان به هیدروژن سولفوره و کربن دیاکسید اشاره کرد.
- هیدروژن سولفوره (H₂S): این گاز سمی و خورنده، علاوه بر اینکه برای سلامتی انسان خطرناک است، میتواند باعث خوردگی شدید تجهیزات فلزی شود و همچنین به محیط زیست آسیب برساند.
- کربن دیاکسید (CO₂): اگرچه کربن دیاکسید سمی نیست، اما یک گاز گلخانهای محسوب میشود و وجود آن در گاز طبیعی، باعث افزایش انتشار گازهای گلخانهای میشود.
در فرایند پالایش، از روشهای مختلفی برای حذف این ناخالصیها استفاده میشود. به عنوان مثال، برای حذف هیدروژن سولفوره، از فرآیندهای شیرینسازی استفاده میشود که طی آن، هیدروژن سولفوره با مواد شیمیایی خاصی واکنش داده و به ترکیبات بیضرر تبدیل میشود.
جداسازی ترکیبات مختلف یا تفکیک تفکیک گاز طبیعی خام
گاز طبیعی خام، همانند یک مخزن پر از گنجینههای پنهان، ترکیبی پیچیده از هیدروکربنهای مختلف است. این هیدروکربنها، هر یک دارای خواص فیزیکی و شیمیایی منحصر به فردی هستند که آنها را برای کاربردهای خاصی مناسب میسازد. برای بهرهبرداری بهینه از این گنجینه پنهان، فرآیند پالایش گاز نقش بسیار مهمی ایفا میکند. در این فرآیند پیچیده، هیدروکربنهای مختلف موجود در گاز طبیعی خام، از یکدیگر جدا شده و به صورت خالص یا به شکل مخلوطهای مشخص، برای مصارف گوناگون آماده میشوند. این جداسازی دقیق، امکان استفاده بهینه از هر یک از ترکیبات ارزشمند موجود در گاز طبیعی را فراهم کرده و ارزش افزوده بسیار بالایی را برای این منبع انرژی ایجاد میکند. به عنوان مثال، متان به عنوان سوخت اصلی در صنایع و منازل استفاده میشود، اتان برای تولید اتیلن و پلاستیکها کاربرد دارد و پروپان و بوتان به صورت گاز مایع (LPG) برای مصارف خانگی و صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند.
محصولات ارزشمند پالایش گاز: گنجینه ای از انرژی و مواد اولیه
پس از آنکه گاز طبیعی خام از چاههای نفت و گاز استخراج شد و از ناخالصیهای مضر پاکسازی شد، نوبت به جداسازی و استفاده از ترکیبات ارزشمند موجود در آن میرسد. در این مرحله، گاز طبیعی به اجزای اصلی خود یعنی هیدروکربنهای مختلف تفکیک میشود. هر یک از این هیدروکربنها دارای خواص و کاربردهای منحصر به فردی هستند که آنها را به مواد اولیه ارزشمندی در صنایع مختلف تبدیل میکند.
متان (CH₄): سوخت پاک و پرکاربرد
- متان اصلیترین و فراوانترین جزء گاز طبیعی است. پس از طی مراحل پالایش و حذف ناخالصیها، متان به عنوان یک محصول باارزش به بازار عرضه میشود.
- کاربردهای متان: به دلیل انرژی بالای احتراق و تولید آلایندههای کمتر نسبت به سایر سوختهای فسیلی، متان به عنوان یک سوخت پاک و کارآمد در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. از جمله کاربردهای متان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تولید برق: متان در نیروگاههای تولید برق به عنوان سوخت اصلی مورد استفاده قرار میگیرد.
- گرمایش منازل و ساختمانها: متان به عنوان سوخت در سیستمهای گرمایشی مرکزی و محلی مورد استفاده قرار میگیرد.
- صنایع: متان به عنوان سوخت در فرآیندهای صنعتی مختلف مانند تولید فولاد، سیمان و شیشه مورد استفاده قرار میگیرد.
- حمل و نقل: متان به عنوان سوخت در خودروهای گازسوز و وسایل نقلیه سنگین استفاده میشود.
اتان (C₂H₆): خوراک اصلی صنایع پتروشیمی
- اتان دومین جزء فراوان گاز طبیعی است و نقشی کلیدی در صنعت پتروشیمی ایفا میکند.
- کاربردهای اتان: مهمترین کاربرد اتان در تولید اتیلن است. اتیلن یک ماده شیمیایی بسیار مهم است که به عنوان ماده اولیه در تولید طیف وسیعی از محصولات پلیمری مانند پلیاتیلن، پلیوینیل کلراید (PVC) و پلیاستیرن استفاده میشود. این پلیمرها به نوبه خود در تولید انواع مختلف پلاستیکها، الیاف مصنوعی و محصولات بستهبندی کاربرد دارند.
پروپان (C₃H₈) و بوتان (C₄H₁₀): گاز مایع پترولیومی (LPG)
- پروپان و بوتان دو هیدروکربن هستند که به دلیل دمای جوش پایینتر، به راحتی مایع شده و به صورت گاز مایع پترولیومی (LPG) شناخته میشوند.
- کاربردهای LBG: گاز LPG به دلیل حمل و نقل آسان و قابلیت ذخیرهسازی در سیلندرها، به عنوان سوخت در خودروها، وسایل گرمایشی خانگی و همچنین در برخی صنایع استفاده میشود. علاوه بر این، پروپان و بوتان به عنوان خوراک در تولید برخی از محصولات پتروشیمی نیز کاربرد دارند.
در نتیجه، پالایش گاز، فرآیندی است که طی آن، گاز طبیعی خام به محصولات ارزشمند و متنوعی تبدیل میشود که در صنایع مختلف و زندگی روزمره ما نقش بسیار مهمی ایفا میکنند.
فرآیند پالایش گاز طبیعی خام: تصفیهای چند مرحلهای برای به دست آوردن گاز طبیعی پاک
فرآیند پالایش گاز، مجموعهای از عملیات پیچیده است که طی آن، گاز طبیعی استخراج شده از چاهها، به منظور حذف ناخالصیها و تبدیل آن به محصولی با خلوص بالا، تصفیه میشود. این فرآیند شامل مراحل مختلفی است که هر یک نقش مهمی در تولید گاز طبیعی با کیفیت بالا ایفا میکند.
مرحله اول: جداسازی مایعات
گاز طبیعی استخراج شده از چاهها، معمولاً حاوی مقادیر قابل توجهی مایعات مانند آب، میعانات گازی (مانند اتان، پروپان و بوتان) و هیدروکربنهای سنگینتر است. در اولین مرحله از فرآیند پالایش، این مایعات از گاز جدا میشوند. این جداسازی معمولاً با استفاده از تجهیزات جداسازی مانند جداکنندههای گرانشی یا سانتریفیوژ انجام میشود.
مرحله دوم: حذف هیدروژن سولفوره
هیدروژن سولفوره (H₂S) یک گاز سمی و خورنده است که علاوه بر ایجاد مشکلات زیست محیطی، میتواند به تجهیزات پالایشگاه آسیب برساند. برای حذف این گاز، از روشهای مختلفی مانند:
- جذب شیمیایی: در این روش، گاز طبیعی از برجهایی حاوی محلولهای شیمیایی مانند آمینها عبور داده میشود. این محلولها هیدروژن سولفوره را جذب کرده و گاز تصفیه شده از برج خارج میشود.
- فرآیند کلاوس: در این فرآیند، هیدروژن سولفوره با اکسیژن واکنش داده و گوگرد و آب تولید میکند. گوگرد به عنوان محصول جانبی قابل فروش است.
مرحله سوم: حذف کربن دیاکسید
کربن دیاکسید (CO₂) نیز یک گاز ناخالصی است که باید از گاز طبیعی جدا شود. روشهای حذف کربن دیاکسید مشابه روشهای حذف هیدروژن سولفوره است و اغلب از جذب شیمیایی با استفاده از آمینها استفاده میشود.
مرحله چهارم: خشک کردن گاز
بخار آب موجود در گاز طبیعی میتواند باعث خوردگی تجهیزات، تشکیل هیدرات و کاهش ظرفیت انتقال گاز شود. بنابراین، خشک کردن گاز از اهمیت بالایی برخوردار است. برای خشک کردن گاز، از مواد خشککن مانند تریاتیلن گلیکول (TEG) استفاده میشود. گاز طبیعی از برجهایی حاوی TEG عبور داده میشود و بخار آب موجود در گاز توسط TEG جذب میشود.
مرحله پنجم: جداسازی هیدروکربنهای سنگین
هیدروکربنهای سنگینتر مانند بنزین، نفتا و مایعات گازی سنگینتر (C₃+) نیز از گاز طبیعی جدا میشوند. این جداسازی معمولاً با استفاده از فرآیند تقطیر جزئی انجام میشود. هیدروکربنهای سنگین جدا شده به عنوان محصولات جانبی قابل فروش هستند.
گاز طبیعی تصفیه شده پس از طی مراحل فوق، گاز طبیعی خالص و عاری از ناخالصیها به دست میآید. این گاز میتواند به صورت مستقیم به مصرفکنندگان خانگی و صنعتی تحویل شود یا به عنوان خوراک پتروشیمیها مورد استفاده قرار گیرد.
کنتور گاز Ritter محافظی مطمئن در برابر خورندگی گاز طبیعی
گاز طبیعی خام، به دلیل وجود ناخالصیهایی مانند نیتروژن، هیدروژن سولفوره و کربن دیاکسید، خاصیت خورندگی بالایی دارد. این خورندگی میتواند به سرعت به تجهیزات و تأسیسات گازرسانی، از جمله کنتور گاز، آسیب برساند. در چنین شرایطی، انتخاب یک کنتور گاز مقاوم و بادوام از اهمیت بالایی برخوردار است. کنتورهای گاز Ritter، با طراحی پیشرفته و استفاده از مواد مقاوم در برابر خوردگی، به عنوان کنتور گاز مناسب پالایشگاه، یک گزینه ایدهآل برای اندازهگیری گاز طبیعی خام مطرح میشوند. این کنتورها، با طول عمر بالا و عملکرد دقیق، قادرند در محیطهای خورنده به طور پایدار فعالیت کنند و از آسیب دیدن تجهیزات جلوگیری نمایند. در واقع، کنتورهای گاز Ritter، با ترکیب مقاومت در برابر خوردگی و دقت بالا، به عنوان یک سرمایهگذاری بلندمدت در صنعت گازرسانی محسوب میشوند.
فریب کنتورهای گاز چینی: تهدیدی برای ایمنی و اقتصاد
گاز طبیعی خام، پیش از آنکه به سوخت پاک و قابل استفاده تبدیل شود، حاوی ناخالصیهایی چون نیتروژن، هیدروژن سولفوره و دیاکسید کربن است. این ناخالصیها به شدت خورنده بوده و برای اندازهگیری دقیق حجم گاز مصرفی، نیازمند کنتورهای گازی با فناوری پیشرفته و مقاوم هستند. شرکت ریتِر آلمان، پیشرو در تولید این نوع کنتورها با مکانیزم مکانیکی درام است که قادر به اندازهگیری دقیق گازهای خورنده بوده و عمر طولانیتری دارند. متأسفانه، برخی افراد سودجو با فروش کنتورهای گاز چینی با مکانیزم برقی و کیفیت پایین، سلامت و اقتصاد مصرفکنندگان را به خطر میاندازند. این کنتورهای تقلبی نه تنها دقت کافی نداشته، بلکه عمر مفید بسیار کمتری نسبت به کنتورهای ریتِر دارند و از سوی شرکتهای معتبر همچون پترومهر آریا اعتماد جنوب و دکتر ریتِر، مدیرعامل شرکت ریتِر آلمان، تأیید نمیشوند. استفاده از این کنتورهای تقلبی علاوه بر اتلاف انرژی و هزینههای اضافی، میتواند به بروز مشکلات جدی در سیستمهای گازرسانی منجر شود.
آیا به دنبال یک کنتور گاز مطمئن و باکیفیت برای محیطهای خورنده هستید؟
کنتور گاز ریتِر، انتخابی هوشمندانه برای شما! با اطمینان کامل از اصالت کالا، کنتورهای گاز ریتِر آلمانی را از شرکت پترومهر آریا اعتماد جنوب، تنها نماینده رسمی ریتِر در ایران، تهیه نمایید. این کنتورها، با طراحی پیشرفته و استفاده از مواد مقاوم در برابر خوردگی، بهترین گزینه برای اندازهگیری دقیق گاز طبیعی خام در شرایط سخت هستند. با انتخاب کنتورهای ریتِر، از طول عمر بالا، عملکرد دقیق و اطمینان خاطر از یک سرمایهگذاری بلندمدت بهرهمند شوید. فریب محصولات تقلبی را نخورید و با تماس با شماره 09390400109، کنتور گاز ریتِر اصل را با بهترین قیمت و گارانتی اصالت کالا خریداری کنید.
پترومهر آریا اعتماد جنوب: تضمین کیفیت و اصالت کنتورهای گاز ریتِر
1 دیدگاه در “گاز طبیعی خام یا پالایش نشده”